Concept | Auteurs | Boeken | Partners | Kalender | Foto's | Inschrijven

 
logo Lezen op Zondag
 
   
 

© Annaleen Louwes

 
   

Lezen op Zondag | 18-12-2011

 
 

Auteur | Connie Palmen

 

Connie Aldegonda Petronella Huberta Maria Palmen wordt op 25 november 1955 geboren in St. Odiliënberg, een dorpje met een klooster in de buurt van Roermond, als dochter van een katholieke vrachtwagenchauffeur. Als kind is ze zeer gevoelig voor alles wat met God en de kerk te maken had. Ze wil aanvankelijk priester worden en, wanneer ze merkt dat dit voor vrouwen niet is weggelegd, non. De rol van God wordt, als ze wat ouder is en een boek over het existentialisme leest, overgenomen door Jean-Paul Sartre. Later raakt ze in de ban van het gedachtegoed van de filosoof Foucault. Na de middelbare school gaat ze in Roermond studeren aan de Pedagogische Academie. Op 22 jaar, vertrekt Palmen naar Amsterdam om Nederlands en later ook filosofie te studeren. Nog tijdens haar studie publiceert ze enkele korte verhalen in De held en Optima.

 

De studie Nederlands voltooit Palmen in 1986 cum laude met een doctoraalscriptie over de roman 'In Nederland' van Cees Nooteboom. Twee jaar later rondt ze de studie filosofie af met een scriptie die in 1992 gepubliceerd wordt onder de titel 'Het weerzinwekkende lot van de oude filosoof Socrates'. Onderwerp is de relatie tussen filosofie en literatuur en meer specifiek de (on)mogelijkheid van de taal om de waarheid uit te drukken. Socrates staat daarbij voor degene die slechts de waarheid wil zeggen, maar in de loop van de geschiedenis is gebruikt voor allerlei 'waarheden'.

 

Connie Palmen debuteert in 1991 met 'De wetten', het boek waarmee ze op slag beroemd wordt en waarvan in het Nederlands taalgebied meer dan 285.000 exemplaren werden verkocht. De roman wordt dan ook uitgeroepen tot European Novel of the Year 1991, kritieken spreken over 'een queeste naar het schrijverschap'. Bij het schrijven van deze debuutroman diende het verhaal van Mariken van Nieumeghen voor Palmen als leidraad. Dat blijkt niet alleen uit de voornaam (Maria) en een van de bijnamen (Emmeke) van de hoofdpersoon, maar uit de hele opzet van het boek. Het boek wordt in vele talen vertaald, waaronder het Engels, Frans, Duits, Italiaans, Portugees, Litouws en Japans. De roman vormt samen met 'De vriendschap' en 'I.M.' (1998, een roman over de liefde en de dood) een ijkpunt in de Nederlandse literatuur van de jaren negentig. 'I.M.' wordt kritischer ontvangen dan haar eerste twee romans, maar wordt toch het meest succesvolle boek van België in 1998 (volgens de Vereniging ter Bevordering van het Vlaamse boekwezen).

 

In 1995 verschijnt 'De vriendschap', een prachtige roman over de angst en het verlangen om je te hechten, over verslavingen en obsessies, over schuld en schaamte. Als het boek uitkomt is net Ischa Meijer, de Nederlandse radio- en televisiepresentator met wie ze sinds vier jaar samenleeft, overleden. 'De vriendschap' ontvangt goede kritieken, Palmen wordt beloond met De Gouden Uil, Humo's Gouden Bladwijzer en de Ako Literatuur Prijs. De bestseller wordt vertaald in het Deens, Engels, Duits, Spaans, Grieks en Koreaans. In 1996 maakt ze samen met Adriaan van Dis een tour langs Belgische theaters. Connie Palmen publiceert dan ook in Maatstaf en gaat een paar jaar later samenwonen met de (oud-)politicus Hans van Mierlo (D66).

 

In 'De erfenis', de novelle die in 1999 in 745.000 exemplaren als boekenweekgeschenk verschijnt, geeft de schrijfster de critici lik op stuk die haar verweten dat zij in 'I.M.' haar eigen leven had geëxploiteerd, dat zij het private tot iets publieks gemaakt had. In de novelle openbaart een doorgewinterde schrijfster haar secretaris de geheimen van het schrijven. Het verhaal geeft Palmen de gelegenheid een weerwoord te formuleren aan al diegenen die haar ervan verdenken niet meer dan haar dagboeken aan de buitenwereld prijs te geven. Ook in de gebundelde lezingen 'Echt contact is niet de bedoeling' (2000) heeft ze het uitgebreid over de grens tussen autobiografie en fictie.

 

Haar volgende roman 'Geheel de uwe' (2002) wordt door de auteur omschreven als 'het schaduwboek van I.M.'. Het is een grote, rijke, filosofische roman over de dramatische wetten van de liefde. Deze roman schetst een hecht gecomponeerd, caleidoscopisch portret van een bijzondere man. Sinds zijn verschijnen werden er meer dan 110.000 exemplaren van het boek verkocht.

 

In 2007 verschijnt 'Lucifer', een spannende roman over een tragische liefdesverhouding en een dramatische dood. In de zomer van 1981 valt de vrouw van de componist Lucas Loos op een Grieks eiland in een veertig meter diepe afgrond. De turbulente verhouding tussen de homoseksuele Lucas Loos en de flamboyante Clara Wevers vormt aanleiding tot een stroom van geruchten rondom deze ongelukkige val. De roman is geïnspireerd op een ware gebeurtenis in het leven van de Nederlandse componist Peter Schat (1935-2003). Aan de hand van zijn muzikale oeuvre en provocerende artikelen analyseert Palmen een door vragen en verhalen omgeven dood. Ze doet dit door feiten en fictie subtiel te verweven en zonder de pretentie de historische werkelijkheid weer te geven. Dat elke werkelijkheid het karakter krijgt van fictie zodra ze in een verhaal gegoten wordt, is tevens het onderwerp van deze roman. Met 'Lucifer' zoekt Connie Palmen opnieuw de grenzen op van het schemergebied tussen feit en fictie. De immense invloed van verhalen op ons leven en de vraag of we zelf verantwoordelijk zijn voor de verhalen die over ons de ronde doen, kregen niet eerder in haar oeuvre zo huiveringwekkend gestalte. Over 'Lucifer' zijn in de Amsterdamse kunstenaarswereld felle discussies losgebarsten o.a. over de invulling die Palmen denkt te kunnen geven aan de dood van de vrouw van Peter Schat. In tijdschriften maar ook op het internet verschenen replieken van vrienden van Peter Schat. Dat gebeurde o.a. naar aanleiding van het optreden van Connie Palmen bij het tv-programma van Pauw & Witteman.

 

Connie Palmen is in het Nederlandse taalgebied een echte literaire vedette: de Spice Girl van de Nederlandse letterkunde die steeds nadrukkelijk aanwezig is in de media. Met haar 48 jaar is ze nog altijd een meisje. Een tenger meisje van één meter zestig met een leren jack en het kapsel van een ondeugend jongetje, dat haar de koosnaam Ponnie Kammen bezorgde. De media-aandacht en het (vermeende) autobiografische karakter van haar werk maken van deze schrijfster een zeer controversiële figuur.

 

Logboek van een onbarmhartig jaar

 

Op 11 november 2007 vraagt Hans van Mierlo Connie Palmen ten huwelijk. Op 11 november 2009, de dag waarop ze elf jaar en elf dagen bij elkaar zijn, trouwen ze in de Rode Hoed in Amsterdam. Op 11 maart 2010, na een ziekbed van zes weken, sterft Hans van Mierlo op de intensivecareafdeling van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amsterdam.

 

48 dagen na de dood van haar man begint Connie Palmen aan dit 'Logboek van een onbarmhartig jaar'. Bang voor de dood van het vergeten zit Palmen met de pen op de huid van de pijn die de dood van een geliefde veroorzaakt. Het logboek is het aangrijpende verslag van de hunkering naar een verdwenen lichaam, van zelfverlies, woede, en van de liefdevolle herinneringen aan een prachtig man.